Οι τελευταίες εβδομάδες δημιούργησαν νέα δεδομένα στη διεθνή σκηνή, ανατρέποντας πολλά πράγματα τα οποία τις τελευταίες δεκαετίες θεωρούσαμε δεδομένα. Πολλοί αναλυτές εκτιμούν, πως σταδιακά διαμορφώνεται ένα νέο σύστημα ισχύος, το οποίο θα χαρακτηρίζεται από πολλούς μεγάλους παίκτες, η συνεργασία όμως των οποίων δεν είναι δεδομένη. Η κρίση στην Ουκρανία και η απόσχιση της Κριμαίας, δοκιμάζει τις σχέσεις ολόκληρου του δυτικού συγκροτήματος με τη Ρωσία, σε τέτοιο βαθμό που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρώπη καλείται να πάρει θέση ανάλογη του κύρους και του ρόλου της. 

Ωστόσο, η γεωπολιτικη αυτή κρίση, βρίσκει την Ευρώπη να μαστίζεται ακόμη από μια οικονομική κρίση που επηρεάζει συνολικά το ενοποιητικό οικοδόμημα και δημιουργεί σχέσης εξάρτησης μεταξύ του πλούσιου πυρήνα και της αδύναμης οικονομικά περιφέρειας. Παρά την ικανοποιητική πορεία των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει καταφέρει να πείσει οριστικά τις διεθνείς αγορές ότι έχει αφήσει πίσω της τον προηγούμενο κύκλο ύφεσης, διαθέτοντας μόνιμα και ισχυρά εργαλεία για την αντιμετώπιση ανάλογων ζητημάτων.

Ταυτόχρονα, η υπόθεση της Κριμαίας ανέδειξε με βίαιο τρόπο το φάσμα των αποσχιστικών τάσεων που διαπερνά τη Γηραιά Ήπειρο, από τη Σκωτία και την Φλάνδρα μέχρι την Καταλονία και τη Βενετία. Παράλληλα, ακόμα και σε παλαιές ευρωπαϊκές δημοκρατίες, νεοφασιστικές δυνάμεις κάνουν την εμφάνισή τους εκμεταλλευόμενες τη δυσαρέσκεια που έχει δημιουργήσει η οικονομική στασιμότητα.

Η κρίση στην Ουκρανία ανέδειξε μείζονες γεωπολιτικές και οικονομικές διαστάσεις, τις οποίες για μεγάλο χρονικό διάστημα οι ηγεσίες της Ευρώπης παραγνώριζαν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο κρίσιμος τομέας της ενέργειας, όπου τόσο στις Βρυξέλλες όσο και στα εθνικά κράτη έχει γίνει σαφές πλέον, ότι η μεγάλη εξάρτηση από το φυσικό αέριο της Ρωσίας μπορεί να υπονομεύσει την παρουσία και την ισχύ της Ευρώπης. Η αναγνώριση αυτού του μείζονος προβλήματος δημιουργεί μια νέα δυναμική για την εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων που βρίσκονται στα εδάφη των κρατών μελών.

Το τελευταίο διάστημα το κέντρο της προσοχής στρέφεται ξανά στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και τα πολύ ελπιδοφόρα δείγματα για ύπαρξη υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ. Το ενδιαφέρον δεν αφορά μόνο στη θέση των αποθεμάτων, αλλά και στην ικανότητά τους να τροφοδοτήσουν την ενεργειακά διψασμένη δυτική Ευρώπη.

Παρά τα χαμόγελα όμως, η περιοχή μας αποτελεί μια από τις πλέον ευαίσθητες περιοχές στον πλανήτη. Στην Αίγυπτο και τη Λιβύη δεν έχει βρεθει ακόμα ο δρόμος προς την ομαλότητα, το μέτωπο της Συρίας παραμένει ανοικτό, ενώ η Τουρκία διανύει μια περίοδο παρατεταμένης αβεβαιότητας. Παράλληλα, τα δυτικά Βαλκάνια παραμένουν σε εκκρεμότητα ως προς την ευρωπαϊκή τους προοπτική.

Μέσα σε αυτό το ρευστό οικονομικό και γεωπολιτικό πλαίσιο, είναι μείζον για μια χώρα σαν την Ελλάδα να λειτουργήσει ως ο πυλώνας εκείνος που θα μπορεί να εγγυηθεί τη σταθερότητα της συνολικής περιοχής, προωθώντας παράλληλα τις εθνικές της θέσεις και προτάσεις. Υπό αυτό το πρίσμα, είναι περισσότερο αναγκαίο παρά ποτέ, να συστηματοποιήσουμε τις θέσεις μας κατά τέτοιο τρόπο ώστε να είναι αντιληπτές στους εταίρους μας και να δημιουργήσουν για τη χώρα το μέγιστο δυνατό όφελος.

Για αυτό το λόγο, χρειάζονται πρωτοβουλίες, τόσο προς την Ευρώπη όσο και τις ΗΠΑ, ώστε η χώρα μας να καταστεί προνομιακός συνομιλητής και συνδιαμορφωτής των εξελίξεων. Ιδίως στον τομέα της ενέργειας τα αποτελέσματα θα είναι πολλαπλά, καθώς εκτός από ενεργειακή αυτάρκεια, θέσεις εργασίας και οικονομική ανάπτυξη, δημιουργούνται συνθήκες αποτρεπτικής ισχύος, που είναι απαραίτητες για την περαιτέρω σταθεροποίηση της περιοχής μας.

Δυστυχώς, τις περασμένες δεκαετίες η Ελλάδα εγκλωβίσθηκε στα δικά της ερμηνευτικά σχήματα, χάνοντας έτσι πολύτιμο χρόνο και διπλωματική υποστήριξη από τους εταίρους μας. Είναι πλέον η στιγμή να κάνουμε σταθερά και σίγουρα βήματα, που θα πολλαπλασιάσουν την επιρροή μας και θα ενισχύσουν την ικανότητά μας να αποτελέσουμε εγγυητή της σταθερότητας και της ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Νοτιονατολική Ευρώπη.