Κυρίες και Κύριοι,
Είναι σπάνιο για όσους υπουργούς κατέχουν θεσμικά χαρτοφυλάκια να μιλούν με αριθμούς.
Συνήθως αρκούνται σε νομικές έννοιες και ρητορικά σχήματα, γύρω από την επιτάχυνση της αποδοτικότητας, την λειτουργική ανεξαρτησία, την αποτελεσματικότητα και την θεσμική και λειτουργική επάρκεια των οργανισμών που εποπτεύουν.
Από αυτό το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας, με την ιδιότητα του Υπουργού Δικαιοσύνης επιλέγω να μιλήσω στη δική σας γλώσσα. Στη γλώσσα των αριθμών, καθώς πίσω από έννοιες όπως το Κράτους δικαίου, η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, και η αποτελεσματικότητας του συστήματος υπάρχουν αριθμοί.
Η εμπιστοσύνη των πολιτών και των επιχειρήσεων στο Κράτος Δικαίου, οι ρυθμοί απονομής της δικαιοσύνης, η αντίληψη των πολιτών για την ανεξαρτησία και την αποτελεσματικότητα του δικαστικού συστήματος είναι μεγέθη, μετρήσιμα. Είναι ποσοστά που συνεκτιμά η επιχειρηματικότητα για την ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών.
Όλες οι πρόσφατες μελέτες αποδεικνύουν, άλλωστε, πως, η μείωση της διάρκειας των δικαστικών διαδικασιών -μετρούμενη σε χρόνο εκδίκασης- μπορεί να αυξήσει την ανάπτυξη των επιχειρήσεων.
Το 93 % των μεγάλων επιχειρήσεων εξετάζει συστηματικά και σε συνεχή βάση τις συνθήκες που σχετίζονται με το κράτος δικαίου (συμπεριλαμβανομένης της ανεξαρτησίας των δικαστηρίων) στις χώρες στις οποίες επενδύει, ενώ υψηλότερο ποσοστό εταιρειών που θεωρούν ότι το σύστημα απονομής δικαιοσύνης είναι ανεξάρτητο κατά 1 % τείνει να συνδέεται με υψηλότερο κύκλο εργασιών και αύξηση της παραγωγικότητας
Περισσότερες από τις μισές μικρομεσαίες επιχειρήσεις δηλώνουν ότι το κόστος και η υπερβολική διάρκεια των δικαστικών διαδικασιών, αντίστοιχα, ήταν οι βασικοί λόγοι για τη μη κίνηση δικαστικής διαδικασίας και την αναστολή επενδυτικών αποφάσεων.
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έθεσε ήδη από το 2019 ψηλά τον πήχη, με έναν φιλόδοξο, αλλά συνάμα ρεαλιστικό στόχο: Να προσεγγίσουμε σε βάθος πενταετίας τον μέσο όρο των τριών χωρών της ΕΕ με τις καλύτερες επιδόσεις στον δείκτη επίλυσης διαφορών, τον λόγο δηλαδή πειραιωθεισών υποθέσεων προς τις εισερχόμενες υποθέσεις στο δικαστικό σύστημα.
Στους 24 μήνες που προηγήθηκαν η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη υλοποίησε πολιτικές, που αφορούν τόσο στο σκέλος του αριθμητή, όσο και στο σκέλος του παρονομαστή. Παρεμβάσεις δηλαδή για την επιτάχυνση επίλυσης των διαφορών αλλά και για την μείωση των υποθέσεων που εισέρχονται στο δικαστικό σύστημα.
Για την επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης, συνεστήθησαν με το Ν. 4700/2021 τα Ειδικά Τμήματα για την ταχύτερη εκδίκαση υποθέσεων με έντονο αναπτυξιακό αποτύπωμα. Μετά την απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών το επόμενο διάστημα, και την έγκριση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, εξειδικευμένοι δικαστές στα Πρωτοδικεία και Εφετεία Αθηνών και Θεσσαλονίκης θα εκδικάζουν τις διαφορές σε υποθέσεις ανταγωνισμού, τηλεπικοινωνιών, ενέργειας και προσωπικών δεδομένων, όχι απλώς με ταχύτητα, αλλά πρωτίστως με ασφάλεια δικαίου, που δικαιούνται οι επιχειρηματίες και το επιχειρηματικό περιβάλλον.
Κλείσαμε περισσότερες από 49.000 υποθέσεις του Ν. Κατσέλη, για τις οποίες θα εκδοθούν από τα δικαστήρια οριστικές αποφάσεις στο επόμενο εννεάμηνο. Διατηρούμε το δίχτυ προστασίας για τους αδύναμους δανειολήπτες και αποκαλύπτουμε όλους τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Δίνουμε, με τον τρόπο αυτό, πρόσθετο χώρο στο τραπεζικό σύστημα για την ταχύτερη μείωση των κόκκινων δανείων, προκειμένου να ανοίξουν τους κρουνούς της χρηματοδότησης για την ελληνική επιχειρηματικότητα που διψά για ρευστότητα.
Επιταχύνουμε την απονομή δικαιοσύνης με τη σύσταση του κλάδου δικαστικών υπαλλήλων που θα επικούρων τους δικαστικούς λειτουργούς, υλοποιώντας τις προτάσεις της επιτροπής Πισσαρρίδη αλλά και την διακηρυγμένη πρόθεση του πρωθυπουργού για την πλαισίωση του δικαστικού σώματος με έμπειρους και καταρτισμένους δικαστικούς υπαλλήλους, που θα μπορούν να συνδράμουν στην ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης.
Κυρίες και Κύριοι, τα στοιχεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης δείχνουν επιτάχυνση των ρυθμών της τακτικής διαδικασίας την τελευταία διετία, έχοντας σχεδόν διπλασιάσει τις επιδόσεις στον δείκτη επίλυσης διαφορών.
Για την επίσπευση της πολιτικής δίκης, προχωράμε σε νέες τροποποιήσεις για την άρση των στρεβλώσεων του υφιστάμενου Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας
Υλοποιούμε το επόμενο διάστημα τη δέσμευση που ανέλαβε το περασμένο έτος από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης ο Πρωθυπουργός για την θεσμοθέτηση της πιλοτικής δίκης και στα πολιτικά δικαστήρια. Στόχος του νέου θεσμού είναι να επιλύονται άμεσα και οριστικά τα νομικά ζητήματα που ανακύπτουν σε μεγάλο αριθμό υποθέσεων, όπως οι εργατικές διαφορές, αποφεύγοντας τις χρονοβόρες και πολυέξοδες δικαστικές διαμάχες για τα εμπλεκόμενα μέρη.
Παρεμβαίνουμε όμως και στον παρονομαστή, μειώνοντας δραστικά τις υποθέσεις που εισέρχονται προς εκδίκαση στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης.
Ο νέος θεσμός της διαμεσολάβησης σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις παράγει ήδη απτά αποτελέσματα, που συμβάλλουν στην αποσυμφόρηση των δικαστηρίων. Από τις υποθέσεις που υπάγονται στην Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία, τα εμπλεκόμενα μέρη σε ποσοστό 10%, κατέληξαν σε εξωδικαστική συμφωνία, χωρίς να επιβαρύνουν τα δικαστήρια της επικράτειας. Αντίστοιχα στις εκούσιες διαμεσολαβήσεις, το ποσοστό της συμφωνίας ανέρχεται σε ποσοστό 70,52%.
Συνεχίζουμε να ενισχύουμε τον νέο θεσμό με δράσεις επιμόρφωσης των νομικών παραστατών για την ταχύτερη διείσδυση του θεσμού στην καθημερινότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων, προχωράμε στη θέσπιση των ειδικών μητρώων διαμεσολαβητών για κτηματολογικές διαφορές και προάγουμε την επιμόρφωση των διαμεσολαβητών σε ειδικούς κλάδους όπως η τραπεζική διαμεσολάβηση.
Σχεδιάζουμε παράλληλα νέες ρυθμίσεις για τη διεθνή εμπορική διαιτησία και ακολουθούμε τις βέλτιστες πρακτικές που εφαρμόζονται στα πιο προηγμένα δικαστικά συστήματα.
Και απελευθερώνουμε την επιχειρηματικότητα από τα γρανάζια της γραφειοκρατίας, με την απλοποίηση των διαδικασιών και την ενοποίηση πιστοποιητικών για την επιχειρηματικότητα, όπως πράξαμε με το Ενιαίο Πιστοποιητικό Φερεγγυότητας.
Κυρίες και Κύριοι,
Στην Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αξιολόγηση του δικαστικού συστήματος είναι εμφανής η βελτίωση της θέσης της χώρας μας στην εκλαμβανόμενη ανεξαρτησία της ελληνικής δικαιοσύνης από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
Αντίστοιχα, στην Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το κράτος Δικαίου γίνεται ρητή αναφορά στα επιτεύγματα της προηγούμενης διετίας για την επιτάχυνση της δικαιοσύνης, στις δράσεις για την ψηφιοποίηση του συστήματος, στις πρωτοβουλίες που έχουμε αναλάβει για την αναμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας των δικαστικών λειτουργών με τον εμπλουτισμό του προγράμματος σπουδών σε νέα αντικείμενα όπως η λογιστική και χρηματοοικονομική ανάλυση.
Οι διεθνείς οργανισμοί αναγνωρίζουν τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουμε στην καταπολέμηση της διαφθοράς, με τη Διεθνή Διαφάνεια να σημειώνει τη βελτίωση της θέσης της χώρας μας στη παγκόσμια κατάταξη.
Οι επενδυτές και ο κόσμος της επιχειρηματικότητας αναγνωρίζουν τη συνεισφορά της δικαιοσύνης στη βελτίωση του οικονομικού κλίματος και τη συνεισφορά των θεσμών της στην ασφάλεια δικαίου.
Κυρίες και Κύριοι,
τους 24 μήνες που πέρασαν κάναμε σημαντικά βήματα σε ένα αβέβαιο και εν πολλοίς δύσκολο περιβάλλον για μεταρρυθμίσεις.
Οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα της δικαιοσύνης, όμως, δεν είναι μια στατική διαδικασία. Είναι μια δυναμική άσκηση που απαιτεί σχέδιο, δύσκολες αποφάσεις και πρόγραμμα για να παράξει αποτελέσματα προς όφελος των θεσμών, προς όφελος της οικονομίας, προς όφελος των πολιτών.
