Με τις γυναικοκτονίες να συγκλονίζουν την ελληνική κοινωνία αναρωτιέται κανείς γιατί δεν υπάρχει ξεχωριστή διάταξη στον Νέο Ποινικό Κώδικα για τέτοιου είδους ειδεχθή εγκλήματα, όπως η δολοφονία από τον σύζυγο ή τον σύντροφο του θύματος; 

Η ανθρώπινη ζωή είναι το υπέρτατο έννομο αγαθό και το ποινικό μας σύστημα οφείλει να την προστατεύει απόλυτα και αδιαπραγμάτευτα. Σε επίπεδο καταστολής πρωταρχικός στόχος της κυβέρνησης είναι να διασφαλίσει ότι η ανθρωποκτονία εναντίον οποιουδήποτε στρέφεται θα τιμωρείται με την αυστηρότερη των ποινών. Στο ποινικό δικαιικό μας σύστημα αυτή είναι η ποινή της ισοβίου καθείρξεως, η οποία στο σχέδιο του Ποινικού Κώδικα που θα ψηφιστεί το αμέσως επόμενο διάστημα, θα αποτελεί την μία και μοναδική προβλεπόμενη ποινή για το αδίκημα της ανθρωποκτονίας.

Αρκεί η αυστηροποίηση των ποινών ή θα πρέπει να αναπτυχθούν και άλλες κοινωνικές δομές για την πρόληψη τέτοιων εγκλημάτων; 

Στο Νομοσχέδιο για τα τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας που έχει τεθεί ήδη σε δημόσια διαβούλευση προτείνεται η αναπροσαρμογή του πλαισίου των ποινών, με τρόπο που ενισχύει τόσο τον αναλογικό όσο και τον αποτρεπτικό χαρακτήρα των προβλεπόμενων κυρώσεων. Προφανώς, η αυστηροποίηση των ποινών είναι μια μόνο συνιστώσα από τις πολλές συνισταμένες που εφαρμόζει, συγκροτημένα η κυβέρνηση για την άσκηση μιας πολιτικής που καταστέλλει την έμφυλη βία, αμβλύνει τις ανισότητες και προάγει τα δικαιώματα των γυναικών στην εργασία, την επαγγελματική, κοινωνική και πολιτική ζωή. Σας θυμίζω πως η Κυβέρνηση και η Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, μέσα στο πρώτο κύμα της πανδημίας, ξεκίνησαν μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης με τίτλο «Μένουμε σπίτι δεν σημαίνει υπομένουμε τη βία». Αντίστοιχα, το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και η Ελληνική Αστυνομία λειτούργησαν νέες, εξειδικευμένες υπηρεσίες με εκπαιδευμένο προσωπικό για τη διαχείριση των καταγγελιών και την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας, ενώ σε λίγες μέρες θα αρχίσουν να λειτουργούν και τα έξι Πιλοτικά Γραφεία σε Αστυνομικά Τμήματα για την ενδοοικογενειακή βία. Σε κάθε περίπτωση, όμως, απαιτείται μια ολιστική προσέγγιση η οποία συνοψίζεται στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2021- 2025, το οποίο θα παρουσιαστεί από την κυβέρνηση το επόμενο διάστημα.

Είδαμε τις νέες ποινές για επιθέσεις με βιτριόλι ,όπως την πιο πρόσφατη υπόθεση με θύμα την Ιωάννα Παλιοσπύρου. Πως θα ορίζεται η βαριά βλάβη ή η αναπηρία σε αυτές τις περιπτώσεις; Τι ποινή θα επισύρει ένα τέτοιο έγκλημα, που καθορίζει τη ζωή του θύματος αλλά δεν επιφέρει θάνατο; 

Με τις τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα που έχουν τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, η αρμόδια επιτροπή για την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων του νέου Ποινικού Κώδικα πρότεινε τη διεύρυνση του ορισμού της πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης. Ειδικότερα, στην έννοια της βαριάς σωματικής βλάβης  προστίθενται η πρόκληση μόνιμης αναπηρίας και η μόνιμη παραμόρφωση, ώστε να καλύπτεται ένα μεγαλύτερο εύρος απεχθών αδικημάτων που έχουν απασχολήσει την κοινή γνώμη, την τελευταία περίοδο. Παράλληλα, αυξάνεται η ποινή ώστε οι δράστες τέτοιας φύσης αδικημάτων να τιμωρούνται με ποινή που φτάνει ως τα 15 έτη κάθειρξης.

Τα ισόβια τελικώς κ. Υπουργέ, θα είναι ισόβια; Κατά πόσο θα αυστηροποιηθούν οι προϋποθέσεις για τις αποφυλακίσεις κρατουμένων; 

Οι αλλαγές στο ποινικό μας δίκαιο απαιτούν ψυχραιμία και νηφαλιότητα. Ειδάλλως, ελλοχεύουν κίνδυνοι υπονόμευσης του Κράτους Δικαίου και των βασικών συνταγματικών αρχών. Για τον λόγο αυτό επιχειρούμε αλλαγές που αυστηροποιούν  μεν τις ποινές και το πλαίσιο για την υπό όρο απόλυση, χωρίς όμως να αναιρούμε τον σωφρονιστικό χαρακτήρα που πρέπει να έχει η επιβολή των ποινικών κυρώσεων και το δικαίωμα των κρατουμένων σε μια δεύτερη ευκαιρία για την επανένταξη τους στο κοινωνικό σύνολο. Με προσήλωση σε αυτό το πνεύμα, αυστηροποιούνται οι τυπικές προϋποθέσεις για τη χορήγηση δυνατότητας απόλυσης υπό όρο σε αδικήματα μείζονος ποινικής απαξίας με πραγματική έκτιση στα 3/5 της επιβαλλόμενης ποινής επί  πρόσκαιρης κάθειρξης. Αντίστοιχα, στην περίπτωση της ισοβίου καθείρξεως το κατώτατο όριο πραγματικής έκτισης αυξάνεται από τα 16 στα 18 έτη.

Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε πως έχει στηθεί μία «βιομηχανία» αγωγών και μηνύσεων κατά εκπαιδευτικών, αστυνομικών ακόμη και υγειονομικών. Πώς θα προστατεύσει ο Νόμος αυτούς τους Δημόσιους λειτουργούς που τον εφαρμόζουν; 

Η άποψη του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου όπως διατυπώθηκε με εγκύκλιο του προς τους Εισαγγελικούς Λειτουργούς  είναι πως στο πλαίσιο των καθηκόντων τους οι εισαγγελείς οφείλουν να  επιδεικνύουν ιδιαίτερη προσοχή στον χειρισμό τέτοιων προσχηματικών ή και κακόβουλων μηνύσεων, ώστε να αποφεύγεται η άσκοπη ταλαιπωρία των εκπαιδευτικών και των γιατρών που τηρούν και εφαρμόζουν τους νόμους και τους κανόνες που θεσπίζει η ελληνική Πολιτεία για την προστασία της δημόσιας υγείας και τον περιορισμό της διασποράς του κορωνοϊού. Παράλληλα, για την προστασία των δημοσίων λειτουργών μέσω του ποινικού δικαίου, προβλέπεται πως η τέλεση σωματικής βλάβης σε βάρος υπαλλήλου  κατά την εκτέλεση της εργασίας του συνιστά επιβαρυντική περίσταση, ώστε οι επιβαλλόμενες ποινές να φτάνουν στα μέγιστα όρια τους.

Αυστηροποιούνται ποινές και σε άλλα επικίνδυνα αδικήματα; 

Στις επικείμενες τροποποιήσεις περιλαμβάνονται ρυθμίσεις ώστε για τα ιδιαίτερης ποινικής απαξίας αδικήματα, όπως αυτό  της εσχάτης προδοσίας, της ανθρωποκτονίας με δόλο, του ομαδικού βιασμού, του βιασμού που είχε ως συνέπεια το θάνατο και της θανατηφόρας ληστείας η ισόβια κάθειρξη να είναι η μία και μοναδική ποινή. Μοναδική ποινή της ισόβιας κάθειρξης προβλέπεται, επίσης, και για το βιασμό σε βάρος ανηλίκου, που με τις υφιστάμενες διατάξεις τιμωρείται σύμφωνα με τις κοινές διατάξεις για το αδίκημα του βιασμού, ενώ αυστηροποιούνται οι ποινές για όλα τα αδικήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας. Επιπλέον,  το αδίκημα του εμπρησμού δασών τυποποιείται πλέον μόνο ως κακούργημα και στη βασική του μορφή, ενώ παράλληλα, επαναφέρεται το αδίκημα της αλιείας σε χωρικά ύδατα και αυστηροποιείται η προβλεπόμενη ποινή.