Κυρίες και Κύριοι,

Στην Γηραιά Ήπειρο, οι μεταναστευτικές ροές δεν είναι ένα άγνωστο φαινόμενο.

Η Ευρώπη άλλωστε εξελίχθηκε ιστορικά μέσα από τις μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών, μέχρι να συνθέσει η ίδια τον σημερινό ευρωπαϊκό χώρο ελεύθερης κίνησης των πολιτών της.

Σε ουδεμία φάση της μακράς και πολυκύμαντης ευρωπαϊκής ιστορίας, όμως, η ένταση των μεταναστευτικών ροών στην Ευρώπη δεν υπήρξαν αντίστοιχου μεγέθους των τελευταίων ετών.

Τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου βρέθηκαν στο επίκεντρο αυτής της κρίσης με τους κατοίκους να δοκιμάζονται. Και μαζί να δοκιμάζονται οι αντοχές ενός απροετοίμαστου ακόμα τότε Κράτους Πρόνοιας. Οι μνήμες από τη ντροπή της Μόριας είναι ακόμα νωπές.

Όπως δοκιμάστηκαν έντονα οι αντοχές ενός Κράτους Δικαίου, που αιφνιδιάστηκε από το εύρος και την ένταση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών από τις εμπόλεμες ζώνες της Συρίας, του Αφγανιστάν και του Ιράκ.

Για την Ελλάδα, δε, ως χώρα πρώτης υποδοχής  πρόσθετη πηγή ανησυχίας είναι ο κρίσιμος ρόλος της Τουρκίας στη διαχείριση των προσφυγικών ροών, όσο η γειτονική χώρα εργαλειοποιεί το προσφυγικό – μεταναστευτικό, εντάσσοντας το στο «οπλοστάσιο» της γεωπολιτικής της ισχύος. 

Ενώ, η κλιματική κρίση συνέχισε κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών να τροφοδοτεί τη μεταναστευτική κρίση, παραμένοντας μια από τις πιθανότερες εστίες αναζωπύρωσης  και επιδείνωσης της στο άμεσο μέλλον.

Κυρίες και Κύριοι,

Σε αυτό το πλαίσιο ευρέων ανακατατάξεων, δεν υπάρχουν κατάλληλες λέξεις που μπορούν να περιγράψουν το μεταναστευτικό ζήτημα στο σύνολό του.

Διότι, η μετανάστευση έχει πολλαπλές εκφάνσεις: οικονομικοπολιτικές ή κοινωνικές, ενίοτε δε γεωπολιτικές και περιβαλλοντικές. Πρωτίστως, όμως, οι μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές έχουν μια προεξάρχουσα διάσταση: την ανθρωπιστική.

Η εικόνα  του -μόλις τριών χρόνων- Σύρου πρόσφυγα, Αιλάν Κιουρντί, τον Σεπτέμβριο του 2015, με το άψυχο κορμάκι του να κείται μπρούμυτα  σε μια παραλία της Αλικαρνασσού, μας στοιχειώνει ακόμα όλους.

Μπροστά στην ασύμμετρη επιβάρυνση που υπέστη η Ελλάδα, η χώρα μας  πρόεταξε  το ανθρωπιστικό ιδεώδες της αλληλεγγύης και της προσφοράς και προσπάθησε να υπερασπιστεί τα σύνορά της και τα σύνορα της Ευρώπης, στη βάση του εθνικού, του ευρωπαϊκού και του διεθνούς δικαίου.

Ωστόσο  από χώρες της Κεντρικής Ευρώπης ορθώθηκαν τείχη αντί της αλληλεγγύης που επιτάσσει η συνθήκη της Λισσαβώνας και η οποία πρέπει να διέπει το Ευρωπαϊκό Οικοδόμημα .

Η Ελλάδα διεκδίκησε ευρωπαϊκούς πόρους για να διαχειριστεί ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα.

Προστάτευσε τα σύνορα της Ελλάδας ως σύνορα της Ευρώπης. Τόσο στη στεριά, όσο και στη θάλασσα.

Και κατάφερε να μειώσει τις  μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές, εφαρμόζοντας ένα αξιόπιστο σχέδιο ανάσχεσης των ροών.

Επιτυγχάνοντας διαχωρισμό μεταξύ προσφύγων και μεταναστών .

Επιταχύνοντας τις  διαδικασίες επιστροφής αυτών που δεν δικαιούνται άσυλο, κατ’ εφαρμογή των σχετικών συμφωνιών με τρίτες χώρες.

Και απλώνοντας ένα ασφαλές δίχτυ  προστασίας  για τους  ασυνόδευτους ανηλίκους.

Οι διοικητικοί δικαστές στελεχώνουν από το 2016 τις Ανεξάρτητες Αρχές προσφυγών κρίνοντας σε δεύτερο βαθμό τις αιτήσεις ασύλου.

Σε αυτό το κρίσιμο στάδιο για τον διαχωρισμό μεταναστών και προσφύγων  και την απονομή ασύλου σε όσους το δικαιούνται, επέδειξαν σημαντικό έργο.

Και από αυτό το βήμα, οφείλουμε να δείξουμε την ευγνωμοσύνη για όσα κατάφεραν τα τελευταία χρόνια.

Όμως οι προκλήσεις του πιο πολυσύνθετου ζητήματος στην πιο περίπλοκη εποχή της έντονης διακινδύνευσης και των πολλαπλών αβεβαιοτήτων, είναι ακόμα μπροστά.

Ιδίως, νομικά και Γεωπολιτικά.

Τούτο καθιστά το σημερινό Επιστημονικό Συνέδριο που διοργανώνει η Γενική Επιτροπεία των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων εξαιρετικά χρήσιμο. 

Τόσο για όσους εκπονούν τις σχετικές πολιτικές, όσο και για τους εφαρμοστές του δικαίου.

Κυρίες και Κύριοι,

 Η Ευρώπη ως χώρος σταθερότητας και ευημερίας θα συνεχίσει τα επόμενα χρόνια να προσελκύει μετανάστες που προέρχονται από φτωχότερες χώρες του κόσμου, καθώς και τους αιτούντες άσυλο για να αποφύγουν τις διώξεις και τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

Η Ελλάδα, τόσο ως μέρος της Ενωμένης Ευρώπης, όσο και λόγω της γεωγραφικής της θέσης, ως χώρα πρώτης υποδοχής, θα συνεχίσει να δέχεται ασύμμετρα ισχυρότερες πιέσεις.

Σε αυτό το νέο σκηνικό που έχει διαμορφωθεί σε παγκόσμιο επίπεδο καλούμεθα ως  Κράτος Δικαίου να εγγυηθούμε τον σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, η προστασία των οποίων αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του ελληνικού και του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Με αυτές τις σκέψεις, εύχομαι καλή επιτυχία στο Επιστημονικό σας Συνέδριο!

Σας ευχαριστώ